۲۸ بهمن زادروز صادق هدایت، نویسنده پیشرو  ایرانی

یک روز در کافه لاله زار، یک نان پخته شده با گوشت را به خیال آن‌که شیرینی است، گاز زد و بعد تا مرز گریستن پیش رفت! دستمالی از جیبش درآورد و لقمه‌اش را نجویده، تف کرد. «هدایت» فکر می‌کرد اگر انسان بخواهد از شر جنگ خلاص شود، اول باید از کشتن و خوردن حیوانات دست بردارد.

«صادق هدایت» ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ در تهران متولد شد. پدرش «هدایت قلی‌خان» ملقب به «اعتضادالملک» بود. «صادق» کوچک‌ترین پسر خانواده بود. وی دو برادر و دو خواهر بزرگ‌تر از خود و یک خواهر کوچک‌تر از خود داشت.

تحصیلات

«هدایت» در سال ۱۲۸۷ تحصیلات ابتدایی را در سن ۶ سالگی در مدرسه علمیه تهران آغاز کرد، در سال ۱۲۹۳ روزنامه دیواری «ندای اموات» را در مدرسه انتشار داد و دوره متوسطه را در دبیرستان «دارالفنون» آغاز کرد ولی در سال ۱۲۹۵ به خاطر بیماری چشم‌درد مدرسه را ترک کرد. وی در سال ۱۲۹۶ در مدرسه «سن‌لویی» که مدرسه فرانسوی‌ها بود، به تحصیل پرداخت. اولین آشنایی «هدایت» با ادبیات جهان در این مدرسه بود؛ وی به کشیش آن درس فارسی می‌داد و کشیش هم او را با ادبیات جهانی آشنا می‌کرد.

در سال ۱۳۰۳، درحالی‌که هنوز مشغول تحصیل در مقطع متوسطه بود، یک کتاب کوچک به نام« انسان و حیوان» منتشر کرد که راجع به مهربانی با حیوانات بود. وی در سال ۱۳۰۵ با اولین گروه دانش‌آموزان اعزامی به خارج راهی بلژیک شد و در رشته ریاضیات محض مشغول به تحصیل شد. در همین سال داستان «مرگ» را در مجله «ایرانشهر» شماره ۱۱، که در آلمان منتشر می‌شد به چاپ رسانید و مقاله‌ای به فرانسوی به نام «جادوگری در ایران» در مجله «له‌ویل دلیس» نوشت.

او از وضع تحصیل و رشته‌اش در بلژیک راضی نبود و می‌خواست به پاریس که آن زمان مرکز تمدن غرب بود برساند و سرانجام در اسفند ۱۳۰۵ پس از تغییر رشته به پاریس منتقل شد. «صادق هدایت» در جوانی گیاه‌خوار شد و کتابی در این مورد با عنوان فواید گیاه‌خواری نیز نوشت. او تا پایان عمر گیاه‌خوار باقی ماند و معتقد بود اگر انسان بخواهد دست از جنگ بردارد باید اول دست از کشتن و خوردن حیوانات بردارد.

بیشتر بخوانید: بزرگ علوی و چشم‌هایی که نوشت

سفر به هند و انتشار بوف کور

«هدایت» در سال ۱۳۰۹، بی‌آنکه تحصیلاتش را به پایان رسانده باشد، به تهران بازگشت و اگرچه علاقه‌ای به شغل دولتی نداشت در بانک ملی مشغول به کار شد. وی بعدتر در اداره اقتصاد و مدتی بعد در اداره موسیقی کشور مشغول به کار شد.

در سال ۱۳۱۵ به همراه «ش. پرتو» به هند رفت و در آپارتمان او ساکن شد. در هند به فراگیری زبان پهلوی پرداخت. وی طی اقامتش در بمبئی اثر معروف خود «بوف کور» را که در پاریس نوشته بود پس از اندکی جرح‌وتعدیل با دست روی کاغذ استنیسل نوشته به‌صورت پلی‌کپی در پنجاه نسخه انتشار داد و برای دوستان خود فرستاد.

«هدایت» پس از سفر به هند به‌شدت در مضیغه مالی قرار داشت و خرج زندگی‌اش توسط «ش.پرتو» تقبل می‌شد و گفته می‌شود همین فقر و شکست از بی‌اعتنایی جامعه سبب شد هدایت روی به طنزنویسی بیاورد.

فرشته مرگ

او در سال ۱۳۰۷ اقدام به خودکشی در رودخانه مارن (فرانسه) کرد، ولی سرنشینان یک قایق او را نجات دادند. «صادق» در مورد خودکشی‌اش به برادرش «محمود»می‌نویسد: «یک دیوانگی کردم به خیر گذشت». بار دوم در ۱۹ فرودین ۱۳۳۰ برابر با ۹ آپریل ۱۹۵۱ بعدازاین که بسیاری از داستان‌های چاپ نشده‌اش را نابود کرد، در آپارتمانی اجاره‌ای در پاریس، شیر گاز اتاقش را باز کرد و به حیات خود خاتمه داد.

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا