آب خاورمیانه در حال تمام شدن است
در آینده، بخش‌هایی از این منطقه غیرقابل سکونت خواهند شد
به گزارش «خبرکانادا» و به نقل از «سی ان ان»، کشتی‌هایی که زمانی گردشگران را به مقصد جزایر کوچک دریاچه ارومیه ایران می رساندند، حالا در جایی که در حال تبدیل شدن به دشت نمکی است، بی‌حرکت مانده و زنگ زده‌اند. تنها دو دهه پیش، ارومیه بزرگترین دریاچه خاورمیانه بوده و اقتصاد محلی آن بسته به گردشگری، هتلداری و رستوران‌داری بود.
احد احمد، روزنامه نگار، عکس‌هایی را از سال 1995 شهر بندری سابق شرفخانه به «CNN» نشان داده و گفت: «مردم برای شنا به اینجا می‌آمدند و از گل برای اهداف درمانی استفاده می‌کردند، آنها حداقل چند روز در اینجا می ماندند.»
فروپاشی دریاچه ارومیه سریع بوده است. به گفته اداره حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اندازه آن کمتر از نصف شده است. از 5400 کیلومتر مربع در دهه 1990 اکنون 2500 کیلومتر مربع باقی مانده و این نگرانی وجود دارد که کل آن خشک شود.
این مشکل در بسیاری از مناطق دیگر خاورمیانه نیز دیده می‌شود
منطقه خاورمیانه شاهد خشکسالی مداوم و بالا رفتن دما بوده است. تغییر آب و هوا را به سوء مدیریت و استفاده بیش از حد از آب نیز اضافه کنید. پیش‌بینی‌ها برای آینده آب خاورمیانه مبهم است.
مدیر جهانی آب در انستیتوی منابع جهانی (WRI)، «چارلز ایسلند»، برخی از کشورهای خاورمیانه، از جمله ایران، عراق و اردن، برای افزایش خودکفایی غذایی خود در حال پمپاژ مقدار زیادی آب از زمین برای آبیاری هستند. این در حالی است که آنها کاهش بارندگی را تجربه می‌کنند.
او می‌گوید: «آنها بیشتر از مقدار معمول آب به دست آمده از طریق باران را استفاده می‌کنند. بنابراین سطح آب‌های زیرزمینی کاهش می یابد، زیرا شما سریعتر از زمانی که بارندگی سفره‌های آب زیرزمینی را پر کند، آب را خارج می‌کنید.»
این همان چیزی است که در ایران اتفاق می افتد، جایی که شبکه وسیعی از سدها آب بخش کشاورزی را تأمین می‌کند و حدود 90 از آب مورد استفاده کشور را مصرف می‌کنند.
ایسلند گفت: «کاهش بارندگی و افزایش تقاضا در این کشورها باعث خشک شدن بسیاری از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها می‌شود.»
پیامدهای کمیاب شدن آب
پیامدهای کمیاب شدن آب بسیار وحشتناک است: مناطق ممکن است غیرقابل سکونت شوند؛ تنش ها در مورد نحوه اشتراک و مدیریت منابع آب مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها می تواند بدتر شود؛ خشونت سیاسی بیشتری فوران می‌کند.
در ایران، دریاچه ارومیه تا حد زیادی کوچک شده است، زیرا افراد بیش از حد از آن استفاده کرده‌اند و برخی از سدهایی که در حوضه آن عمدتا برای آبیاری ساخته شده است، جریان آب دریاچه را کاهش داده است.
مشکلات کمبود آب در جنوب غربی این کشور باعث ایجاد درگیری‌هایی در ماه‌های اخیر در این منطقه شده است.
به گفته سرویس هواشناسی ایران، این کشور خشک‌ترین شرایط را در پنج دهه اخیر تجربه می‌کند.
طبق آخرین پیش بینی منتشر شده توسط دانشمندان، زمستان‌های خاورمیانه با گرم شدن جهان خشک‌تر می‌شود و در حالی که تابستان‌ها مرطوب‌تر است و انتظار می‌رود که گرمای هوا آب را از بین ببرد.
آب دریاچه ارومیه فوق شور است، یعنی بسیار شور است. با کاهش آب، غلظت نمک افزایش یافته و بسیار شدید شده است، و استفاده از آن برای آبیاری به محصولات کشاورزان آسیب می رساند.
کمبود بارندگی و کاهش آب‌های زیرزمینی در اردن
اردن نیز یکی از کشورهای دارای تنش شدید آبی در جهان است که مردم آن به زندگی با آب بسیار کم عادت کرده‌اند.
یک مطالعه منتشر شده در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم نشان داد که اردنی ها مجبورند سرانه مصرف آب خود را تا پایان قرن به نصف برسانند. اکثر مردم اردن با کمتر از 40 لیتر آب در روز برای همه نیازهای خود به عنوان مثال، نوشیدن، حمام کردن و شستن لباس ها و ظروف زندگی می‌کنند. امروزه به طور متوسط آمریکایی‌ها حدود 10 برابر این مقدار مصرف می‌کنند.
مطالعات نشان می‌دهد که سطح آب های زیرزمینی در بخش‌هایی از کشور بیش از یک متر در سال کاهش یافته و موج پناهندگان از بسیاری از کشورهای منطقه فشار مضاعفی را بر منبع آب وارد کرده است.
وی افزود که باران اردن در سال 2020 بسیار کمتر از سال قبل بوده است و بیش از یک چهارم منابع آب را در معرض خطر قرار داده و منابع آب آشامیدنی را به نصف رسانده است.
اما این تنها تغییر آب و هوا نیست و سدسازی در امتداد رودخانه‌ها جریان آب به اردن را به شدت قطع کرده است. اردن نیز از از کانال‌هایی برای هدایت آب رودخانه برای آبیاری استفاده می‌کند. در گذشته چندین بار در اطراف سیستم رود اردن درگیری رخ داده است.
این یک مشکل فرامرزی است که در سایر مناطق این منطقه در امتداد رودهای فرات و دجله و همچنین در شمال آفریقا در امتداد نیل مشاهده شده است.
بیشتر بخوانید: هشدار دانشمندان و بحران آب در ایران
درگیری بر سر آب
گاهی تنش‌ها میان اردن، اسرائیل و سوریه در هماهنگی مدیریت سیستم رود که بر آن متکی هستند بالا می‌گیرد. کارشناسان مدتهاست هشدار داده‌اند که کمبود آب به دلیل تغییرات آب و هوایی می تواند منجر به درگیری بیشتر شود.
اردن چاره‌ای جز خرید مقادیر زیادی آب از اسرائیل ندارد که دارای برنامه عظیم شیرین‌سازی است که در آن نمک را از آب دریا خارج می کند تا برای مصرف انسان مناسب باشد. اما نمک‌زدایی انرژی زیادی مصرف می کند که فقط به گرم شدن کره زمین می افزاید که در وهله اول محرک اصلی کم آبی است.
با گرم شدن آب و هوا و کمیاب شدن آب بخشی از راه حل در خاورمیانه باید شامل کاهش مصرف آب در کشاورزی باشد که این نیز می تواند به معنی تغییر نوع تولید و صادرات کشاورزان باشد.
وابستگی به آب بیشتر برای اطمینان از امنیت غذایی می‌تواند به طرز عجیبی دسترسی به غذا را به خطر بیندازد.
خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا