مرور برخی از آثار نمایشگاه ایران حماسی در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن

نمایشگاه «ایران حماسی» نمایشگاهی است که به تازگی در موزه «ویکتوریا و آلبرت» لندن آغاز به کار کرده است و بیش از ۳۰۰ اثر از ۵۰۰۰ سال تاریخ هنر، فرهنگ و طراحی ایران را به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه از  سه بخش با عنوان‌های «ایران باستان» ،«ایران اسلامی» و« ایران دوران مدرن و معاصر» تشکیل شده است.

بخش عمده آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه، متعلق به موزه «ویکتوریا و آلبرت» لندن می‌باشند و باقی آثار از موزه‌های دیگر در نقاط مختلف جمع‌آوری شده‌اند.

«جان کورتیس» یکی از کرییتور های این نمایشگاه در خصوص نمایشگاه «ایران حماسی» گفته است: «به دلایل بسیاری همواره در اخبار به ایران پرداخته می شود و این دلیل خوبی است برای آن که به ایران اشاره کنیم چرا که بسیاری از مردم در غرب مشتاق هستند تا بیشتر درباره ایران بدانند. میراث فرهنگ و هنر ایران در غرب، تا حد زیادی دست کم گرفته شده است اما اخیرا مردم دریافتند که ایران مکان شگفت انگیزی است و دارای فرهنگ و هنر بسیار غنی با پیشینه تاریخی بسیار است.»

 

نمایشگاه «ایران حماسی» فرصتی است برای به دست آوردن روایتی منسجم از تاریخ ایران و ارائه تاریخ ایران به عنوان سنتی که همچنان زنده و قابل ستایش است.

آثار بخش ایران باستان

در بخش ایران باستان موزه تعدادی مجسمه متعلق به دوران سومریان و دوره ایلامی میانه که در حین کاوش ها در شوش در اوایل قرن ۲۰ کشف شدند، به نمایش درآمده است.

از آثار این بخش می توان به مجسمه یک زن و یک مرد اشاره کرد که دست خود را به نشانه نیایش بلند کردند و متعلق به سال های ۱۱۰۰ تا ۱۵۰۰ قبل از میلاد است.

آخرین نمایشگاه از تاریخ ایران در سال ۱۹۳۱ میلادی در لندن برگزار شد. زمانی که هنوز بخش قابل توجهی از آثار تاریخ باستان ایران کاوش نشده بود. بخش مهمی از تاریخ پیش از هخامنشیان و امپراتوری هخامنشیان از دهه ۶۰ میلادی به بعد کاوش شده است.

تعدادی «ریتون» یا «تکوک» متعلق به دوران هخامنشی نیز در این بخش از نمایشگاه به نمایش درآمده‌اند. «ریتون»‌ به ظروفی گفته می‌شود که به شکل جانوران ساخته می شدند.  هنر «ریتون سازی» در دوران حکومت هخامنشیان به اوج خود رسید‌.

بسیاری از آثار این بخش برای نخستین‌بار است که به نمایش عمومی در می‌آیند. در بخش شاهنشاهی پارسیان آثاری چون زیورآلات گران بها از جنس طلا که از میان آنان مشخصا می توان به «دستبند طلایی» از گنجینه «اکسوز» اشاره کرد که قدمت آن به ۳۳۰ تا ۵۰۰ قبل از میلاد باز می گردد.

مجسمه ای از یک «بز بالدار»  که متعلق به سال های بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ قبل از میلاد است و ارتفاع آن ۲۷ سانتی متر است از دیگر آثار این بخش است.

اسناد تاریخی مانند «منشور کوروش» که متعلق به سال های ۵۳۸ تا ۵۳۹ قبل از میلاد است، نقش برجسته هایی از کاخ «آپادانا» در شوش و تخت جمشید از جمله  آثاری هستند که در این بخش به نمایش گذاشته شده اند.

از دیگر آثار بخش ایران باستان می توان به یک بخور سوز به شکل شیر اشاره کرد که قدمت آن به سال های ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ میلادی می رسد.

بخش هنر اسلامی

هنر اسلامی نمایشگاه «ایران حماسی» با «شاهنامه فردوسی» آغاز می شود. اثری نفیس در ادبیات ایران پس از پیروزی اسلام  که روایتی است تاریخ جهان اساطیری ایران تا مرگ «یزدگرد سوم» و ایران را  به عنوان سرزمینی با تاریخ بسیار طولانی مطرح می‌کند.

آثار نگارگرانی چون «کمال الدین بهزاد» نیز در این نمایشگاه وجود دارد که از میان آنان می توان به تابلوی «ساخت کاخ خورنق» متعلق به سال ۱۴۹۴ میلادی اشاره کرد.

تاریخ نقاشی رنگ و روغن در ایران نیز از دیگر بخش‌های این نمایشگاه است. نقاشی رنگ و روغن احتمالا از قرن ۱۷ میلادی وارد ایران شده است. در طول تاریخ افشاریه و زندیه از این تکنیک به وفور استفاده می‌شده است و سپس به عنوان یک سنت، وارد تاریخ قاجار می‌شود.

در زمان قاجار نقاشان چیره‌دستی  تربیت شدند که از بین آنان می‌توان به «اسماعیل جلایر» اشاره کرد. پرتره ای از «فتحعلی شاه قاجار» نیز در این بخش نمایش داده می شود.

در بخش هنر‌های اسلامی این نمایشگاه، طرحی از سه گنبد از مساجد مشهور اصفهان از جمله مسجد «شیخ لطف الله» نیز در ابعادی به طول ۱۸ متر به نمایش گذاشته شده است.

در مقابل این طرح‌ها، یک گنبد به کمک فناوری های دیجیتال طراحی شده است که با تکرار الگوی طرح گنبد‌ها، آن‌ها را به صورت مجازی بازسازی می‌کند.

در این بخش آثار کاشی‌کاری نیز به نمایش گذاشته شدند که از شاخص ترین آن ها می توان به قطعه ای از کاشی‌کاری دوران صفویه که متعلق به قرن ۱۷ است اشاره کرد که نوروز باستانی را روایت می کند.

«قالی اردبیل» اثر دیگری است که در این نمایشگاه حضور دارد. این قالی شهرتی جهانی دارد و دوران پادشاهی شاه تهماسب صفوی برای آرامگاه جدش بافته شده است.

این قالی از نظر طرح و بافت یکی از نفیس‌ترین و مشهورترین قالی‌های جهان است که در فهرست ۵۰ اثر شاهکار هنری برگزیده جهان قرار گرفته‌است.

بیشتر بخوانید: ۵ هزار سال شکوه ایران

بخش ایران معاصر

در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی نشانه‌هایی از مدرنیسم در میان آثار هنرمندان ایرانی ظهور پیدا کرد که هم با جریانات هنری روز دنیا مرتبط بود و هم نگاهی به هنر مختص ایران داشت.

از آثار شاخص این بخش می‌توان به یکی از نقاشی‌های «بهمن محصص» اشاره کرد که متعلق به سال ۱۹۶۶ میلادی است و  پیکر‌های خاص خود «محصص» را در یک روز سرد و دلگیر در کنار دریای خزر نشان می دهد.

از دهه ۹۰ میلادی به بعد، هنر ایران مجددا احیا شد. در این بخش از نمایشگاه برخی از آثار هنرمندان داخل و خارج از کشور از جمله «شیرین نشاط»  نیز به نمایش گذاشته شده است که یکی از هنرمندان معاصر ایرانی است.

 

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا