کمبود آب‌ سفره‌های زیرزمینی تهدیدی است بر امنیت غذایی، اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی ایران

به گزارش «خبرکانادا» و به نقل از نشریه «ساینس»، آب‌های زیرزمینی به دلیل برداشت گسترده انسان از آبخوان‌ها کاهش چشمگیری داشته است. دانشمندان هشدار می‌دهند که ادامه مدیریت ناپایدار آب‌های زیرزمینی در ایران می‌تواند منجر به اثرات برگشت ناپذیری بر زمین و محیط زیست شود.

سه پژوهش‌گر از آمریکا و کانادا، در مقاله‌ای که در تاریخ 28 آوریل 2021، در مجله «نیچر» منتشر کرده‌اند، وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی ایران را در مقطعی ۱۴ ساله از 2002 تا 2015 بررسی کرده‌اند. «سمانه اشرف» و «علی ناظمی» از دانشگاه کنکوردیای مونترال و «امیر آقاکوچک» از دانشگاه کالیفرنیا، نویسندگان این مقاله هستند که در مورد بحران و شرایط نگران کننده منابع آب زیرزمینی ایران هشدار داده‌اند.

به گفته آنان خشکسالی ناشی از فعالیت انسانی عامل اصلی تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی است. بر اساس برآورد این سه محقق، میزان اضافه برداشت از آب آبخوان‌ها در مقطعی ۱۴ ساله حدود ۷۴ میلیارد متر مکعب بوده است. همچنین، اضافه برداشت در ۷۷ درصد مساحت ایران منجر به نشست بیشتر زمین و شوری خاک شده است. پژوهش و بررسی آمار و ارقام نشان می‌دهد که در این مقطع زمانی، متوسط اضافه برداشت از آبخوان‌های کشور در حدود ۵/۲۵ میلیارد متر مکعب در سال بوده است.

کاهش منابع آب زیرزمینی در برخی از نقاط ایران بین ۲۰ درصد تا ۲۶۰۰ درصد گزارش شده و بیشترین میزان حجمی کسری مربوط به حوضه «دریاچه نمک» است که ۲۶ درصد جمعیت ایران، شامل شهرهایی نظیر تهران در آن قرار گرفته است. میزان کاهش منابع آب زیرزمینی در حوضه دریاچه بختگان به ۲۶۰۰ درصد می‌رسد. بر اساس این گزارش، کمترین میزان کسری مربوط به حوضه آبریز هراز-قره‌سو است.

بیشتر بخوانید: یک تونل ۹۰۰ ساله در حین حفاری کشف شد

وضعیت تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی در حوضه‌های آبریز مورد مطالعه

نویسندگان معتقدند ادامه مدیریت ناپایدار آب‌های زیرزمینی می‌تواند به اثرات برگشت‌ناپذیری در محیط زیست ایران منجر شود و امنیت آب، غذا و امنیت اقتصادی-اجتماعی کشور را تهدید کند.

به استدلال این سه نفر، تولید غذا بدون بهبود راندمان آبیاری دلیل اصلی افزایش بیش از حد اضافه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی ایران است. اضافه برداشت آب زیرزمینی باعث می‌شود که آبخوان‌ها حتی در سال‌های مرطوب قادر به بازیابی کامل نباشند. حدود ۷۶ درصد مساحت کشور با اضافه برداشت مواجه است.

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا