چرا هنر زنان ارزان‌تر از مردان است؟
آثار هنرمندان مرد همواره به قیمت بیشتری به نسبت هنرمندان زن فروخته شده‌اند. این موضوع، سوالی را در ذهن به وجود می‌آورد: آیا هنر مردان ارزش بیشتری دارد؟
به گزارش خبرکانادا، گاردین در گزارشی با طرح پرسش بالا ادامه داده است: «آیا مردان در نقاشی کردن ۱۰ برابر بهتر از زنان هستند؟ اگر مصاحبه سال ۲۰۱۵ «گئورگ بازلیتر» هنرمند آلمانی با گاردین را شنیده باشید ممکن است اینطور فکر کنید. او در گفت و گو با گاردین گفته بود: «زنان خیلی خوب نقاشی نمی‌کشند. این یک حقیقت است. بازار دروغ نمی‌گوید.»
بله بازار فروش آثار هنری این طرز فکر را به وجود می‌آورد که هنرمندان مرد بسیار بهتر از هنرمندان زن هستند. عنوان گرانترین تابلو نقاشی که تاکنون فروخته شده است به «سالواتور موندی» اثر «لئوناردو داوینچی» تعلق دارد که به قیمت ۴۵۰ میلیون دلار به فروش رسید؛ این درحالی است که رکورد گرانترین تابلو نقاشی یک هنرمند زن به یکی از نقاشی‌های «جورجیا اوکیف» تعلق دارد که به قیمت ۴۴.۴ میلیون دلار فروخته شد.
البته که این قیاس عادلانه نیست. در بیشتر تاریخ بشریت، زنان اجازه نداشتند همچون مردان در هنر فعالیت کنند، در نتیجه استادان زن قدیم کمتری به نسبت مردان وجود دارد. اما حتی در فهرست هنرمندان زنده جهان نیز «جف کونز» با یک اثر هنری ۹۱ میلیون دلاری رکورد را در اختیار دارد، این درحالی است که گرانترین اثر متعلق به یک هنرمند زن زنده فقط ۱۲.۵ میلیون دلار است.
«هلن گٌریل» نویسنده کتاب «زن‌ها نمی‌توانند نقاشی بکشند» قیمت ۵,۰۰۰ تابلو نقاشی که در سراسر جهان فروخته شده است را مورد بررسی قرار داد و دریافت به ازای هر یک پوندی که یک هنرمند مرد برای اثرش دریافت می‌کند ۱۰ پنس عاید هنرمند زن می‌شود.
او در گفت و گویی با «مری آن سیگهارت» (نویسنده این گزارش) برای ساخت مستند رادیو ۴ «بی بی سی» گفت: «این شوکه‌کننده‌ترین شکاف ارزش جنسیتی که تاکنون در یک صنعت با آن مواجه شده‌ام.»
بله، این تفاوت واقعا شوکه‌کننده است. در برخی از مواقع، زنان ۷۰ درصد از دانشجویان کالج هنر را تشکیل داده‌اند و بر اساس شایستگی وارد شدند. اما شکاف پرداختی همچنان پابرجا است.
«گُریل» به یک اکتشاف تکان‌دهنده دیگر نیز دست یافته است. درحالی که ارزش اثر یک هنرمند مرد با امضا کردن آن افزایش پیدا می‌کند، ارزش اثر هنری یک هنرمند زن در صورت وجود امضای هنرمند، کاهش پیدا می‌کند؛ گویی که اثر هنری به واسطه زن بودن جنسیت هنرمند تنزل می یابد.
در ادامه گزارش گاردین که در خبرگزاری ایسنا ترجمه و منتشر شده است، آمده:
«بگذارید بار دیگر کیفیت را مورد بررسی قرار دهیم. آیا می‌توان گفت که مردان هنرمند بهتری هستند؟ «رنه آدامز» استاد رشته اقتصاد دانشگاه آکسفورد تلاش کرد این فرضیه را محک بزند. او به شرکت‌کنندگان پنج نقاشی اثر هنرمندان مرد و پنج نقاشی اثر هنرمندان زن نشان داد و از آن‌ها خواست که جنسیت هنرمند هر اثر را تشخیص دهند. حدس آن‌ها ۵۰ درصد مواقع درست از آب درآمد. این گواه خوبی بر آن است که هنر مردان تفاوتی با هنر زنان ندارد و در نتیجه بهتر از هنر زنان نیست.
«آدامز» سپس به گروهی از مردان ثروتمند علاقه‌مند به گالری‌ها (مجموعه‌داران هنری) نقاشی که توسط هوش مصنوعی خلق شده است را نشان داد و هر بار تصادفی این نقاشی را به عنوان اثر یک هنرمند مرد یا زن معرفی کرد. اگر این نقاشی به عنوان اثر یک هنرمند مرد معرفی می‌شد، مجموعه‌داران علاقه بیشتری نشان می‌دادند.
فقط کافی است نگاهی به «داستان هنر» نوشته «ارنست گامبریچ» نگاهی بیندازید. این کتاب همچنان پرفروش‌ترین کتاب هنری جهان است و دانشجویان هنر نقاط مختلف جهان آن را مطالعه می‌کنند. در این کتاب ۶۸۸ صفحه‌ای فقط به یک هنرمند زن اشاره شده است. پس «آرتمیزیا جنتیلسکی» چه می‌شود؟ یا «فریدا کالو»؟ یا «اوکیف»؟ و فقط باید مجموعه‌های موزه‌ها را تماشا کنید تا متوجه شوید چقدر هنوز مردسالارانه هستند. وقتی اثر یک هنرمندی توسط یک موزه خریداری شود، ارزش آثار او رشد می‌کند. همین اتفاق زمانی که اثر هنرمندی به طور موقت به نمایش گذاشته می‌شود نیز تکرار می‌شود.
اما خبر خوب اینجاست که جهان کم کم رو به تغییرات قدم برداشته است. موزه‌ها سعی می‌کنند توازن را در مجموعه‌هایشان برقرار کنند. حتی مسوولان برخی از این موزه‌ها آثار هنرمندان مرد را به فروش می‌رسانند تا با پول آن آثار هنری بیشتری که توسط هنرمندان زن خلق شده‌اند را خریداری کنند. حراجی‌ها به آثار هنری زنان روی آورده‌اند و حضور هنرمندان زن در بینال ونیز امسال نیز بسیار پررنگ بود.
توجه مجموعه‌داران نیز به آثار هنری زنان جلب شده است. با اینکه قیمت پایه آثار هنری زنان بسیار کم است اما سرعت رشد قیمت آن‌ها از مردان بیشتر است.
زنان نمی‌توانند نقاشی بکشند؟ این حرف معنایی ندارد، حتی اگر بازار هنر اینطور نشان بدهد.