وقتی جيمز بيگز، عکاس شهر بریستول کشور انگلستان در سال 1921 میلادی در اثر یک سانحه، بینایی خود را از دست داد، ايده ساده اما مهمی به ذهنش رسيد. جيمز برای در امان بودن از خطر وسائل نقلیه که در خیابان‌های اطراف محل زندگی وی در حال رفت و آمد بودند، از عصای سفيدرنگ استفاده كرد تا به راحتی  قابل دید باشد. بعدها دو محقق‌ آمریکایی به نام‌های دکتر ناول‌ پری، ریاضیدان و دکتر جاکوپس تن ‌بروک، حقوقدان، توانستند قانونی‌ را در پانزدهمین روز از ماه اکتبر به عنوان «قانون عصای سفید» به تصویب برسانند.

قانون عصای سفيد چيست؟

در این قانون کلیه حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه انعکاس یافته است. در قانون عصای سفید ذكر شده است كه ‌‌‌‌نابینایان حق استفاده از کلیه امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. آنان حق دارند از پیاده‌روها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل حمل‌و‌نقل همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی استفاده کنند.

در قانون‌نامه عصای سفيد ذكر شده است كه اگر شخص یا سازمانی فقط برای نابینایان جهت استفاده از تسهیلات همگانی، محدودیت ایجاد کند یا حقوق نابینایان عاقل و بالغ را نادیده بگیرد، مجرم شناخته می‌شود. در ادامه توضيح داده شده است كه رانندگان وسایل نقلیه موظف به مراعات حقوق کامل نابینایانی هستند که هنگام عبور و مرور از عصای سفید استفاده می‌کنند هستند. «قانون عصای سفيد» دولت را موظف می‌كند تا نابینایان را به مشارکت در امور دولتی تشویق کند.

تصویب قانون عصای سفید

در سال 1964، سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در جلسه‌ای مشترک، «قانون عصای سفید» را بررسی و تصویب کردند. بدين‌ترتيب روز ۱۵ اکتبر برابر با ۲۳ مهر ماه، روز جهانی «عصای سفید» ناميده شد. قانون عصای سفید، تصویری جدید از نابینایان در جامعه ترسیم می‌کند و از افراد نابینا می‌خواهد به منظور حمایت از منافع خود، از تمام مفاد این قانون مطلع باشند.

عصای سفيد تا حدود زيادی به نابينايان كمك می‌كند تا مستقل از افراد بينا باشند. آنها به كمك اين عصا، آزادانه‌تر و با ايمنی بيشتری حركت می‌كنند. نابينايان به كمك حواسی نظير شنوايی و لامسه، به كشف دنيای اطرافشان می‌پردازند. عصای سفيد به نابينايان كمك می‌كند تا درك كامل‌تری از موقعيت، فضا يا مكان داشته باشند، گويی عصای سفيد، دست آنهاست كه كشيده‌تر از حد معمول است و به وارسی فضای اطراف فرد نابينا می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: حافظ، حافظه قومی ما و غرب

چگونه با نابينايان رفتار كنيد؟

خاطرتان باشد كه هر گاه به فرد نابينايی برخورد كرديد كه عصای سفيدی در دست دارد:

• با داد كشيدن او را از خطرات اطرافش آگاه نكنيد. فرد نابينا از عصای سفيد برای محافظت و ايمنی بيشتر خود استفاده می‌كند پس نيازی به داد كشيدن شما نيست.
• عصای او را نگيريد، فرد نابينا به كمك عصا از موقعيت مكانی‌اش مطلع می‌شود و گرفتن عصا از او، كمكی به فرد نابينا نمی‌كند.
• اگر مشغول رانندگی يا دوچرخه‌سواری هستند، با ديدن فرد نابينا از سرعت خود بكاهيد و وسيله نقليه خود را متوقف كنيد تا فرد نابينا عبور كند.

فیلم سینمایی «گل‌های داوودی» که در سال ۱۳۶۳ و توسط «رسول صدرعاملی» ساخته شده جزو معدود و اولین فیلم‌های سینمای ایران است که داستان آن به زندگی فرد نابینایی می‌پردازد که بیژن امکانیان در نقش جوان نابینای فیلم ظاهر شده است. به مناسبت «روز جهانی عصای سفید» شما را به تماشای آنونس این فیلم دعوت می‌کنیم.

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا