۱۶ مه به افتخار هزارمین سال تالیف کتاب المناظر نوشته ابن هیثم روز جهانی نور نام گرفته است

«روز جهانی نور» از سوی انجمن فیزیک اروپا و سازمان یونسکو نامگذاری شده که هدف از آن تاکید بر اهمیت نقش نور و فناوری‌های نورپایه در پیشبرد علوم، فرهنگ، ‌هنر، آموزش،‌ انرژی‌های پاک، بهداشت و توسعه پایدار عنوان شده است.

سازمان یونسکو سال ۲۰۱۵ را به مناسبت هزارمین سال تالیف کتاب «المناظر» توسط «ابن هیثم» دانشمند حوزه نور و فیزیک به عنوان سال جهانی نور انتخاب کرد و از این رو، روز ۱۶ ماه مه به عنوان «روز بین المللی نور» نامگذاری شده و هدف از آن آگاه سازی و جلب توجه عموم به اهمیت و نقش نور در زندگی بشر از جمله، دانش، فناوری، فرهنگ، هنر، آموزش و توسعه، بهداشت، ارتباطات، انرژی و غیره است. به همین منظور هر ساله به همین مناسبت در  دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی جهان برنامه ها و آیین های مختلفی برگزار می شود.

ابن هیثم و تاثیرات او در دنیای نور و فیزیک

«علی حسن ابن هیثم بصری»، ملقب به « ابن هیثم»  پایه گذار و نخستین دانشمند حوزه فیزیک نور در جهان است و دارای نقشی مهم در زمینه شناخت نور و قانون های شکست و بازتاب آن دارد و تحقیقات او نیز منشاء بسیاری از اختراعات و تحولات در زمینه نور، عکس و فیلم  گردیده است.

«ابن هیثم» در حدود ۳۵۴ قمری در بصره که در آن زمان تحت فرمان خاندان ایرانی آل بویه قرار داشت، زاده شد.

وی که در نوشته‌های غربی قرون وسطی به «آونتان» یا «آوناتهان» و بیشتر به «آلهازن»  شناخته می‌شود، از بزرگترین ریاضیدانان و بهترین فیزیکدان مسلمان بوده است.

«ابن هیثم» تلاش زیادی در شناخت فیزیک نور انجام داد. او رساله‌ای درباره نور نوشت و ذره بین را ساخت. به نسبت زاویه تابش  و زاویه انکسار پی برد و اصول تاریکخانه را شرح داد.

«ابن هیثم» در سده پنجم هجری ابزاری را به نام «جعبه تاریک» را برای بررسی خورشیدگرفتگی به کار برده بود. این ابزار در زمان جنگ‌های صلیبی به اروپا راه یافت. «اتاقک تاریک» عبارت بود از جعبه یا اتاقکی که فقط بر روی یکی از سطوح آن روزنه‌ای ریز، وجود داشت. عبور نور از این روزنه باعث می‌شد که تصویری نسبتاً واضح اما به صورت وارونه در سطح مقابل آن تشکیل شود.

بیشتر بخوانید: مونترال غرق در نور

تاثیر اختراعات ابن هیثم بر دنیای هنر

«اتاقک تاریک» به شدت مورد توجه نگارگران قرار گرفت و همه نگارگران به‌ویژه نگارگران ایتالیایی سده شانزدهم از آن برای طراحی دقیق چشم‌اندازها و دیدن دورنمایی صحیح بهره می‌بردند، به این ترتیب که کاغذی را بر روی سطح مقابل روزنه قرار می‌دادند و تصویر شکل گرفته را ترسیم می‌کردند. این تصاویر بسیار واقعی و از ژرفانمایی (پرسپکتیو) صحیحی برخوردار بود.

«ابن‌هیثم» یک تصویر را هم فرافکن (projection) کرده است. وی دستگاهی ساخته بود که تصویر را بازمی‌تابانده‌ است، بدین گونه نخستین سنگ بنای سینما گذاشته شد.

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا