۷ اسفند سالروز درگذشت علی اکبر دهخدا، ادیب ایرانی

«علی اکبر دهخدا» معروف به «علامه دهخدا» در سال 1257 خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش «خانباباخان» که از ملاکان متوسط قزوین بود، پیش از ولادت «دهخدا» از قزوین به تهران آمد و در این شهر اقامت گزید. در زمان گشایش مدرسه سیاسی در تهران، او  در آزمون ورودی مدرسه شرکت کرد و در آن جا مشغول تحصیل شد و چهار سال بعد جزء اولین فارغ‌التحصیلان مدرسه سیاسی بود.

طی این دوره با مبانی علوم جدید و زبان فرانسوی آشنا شد. «علامه دهخدا» در علم ادبیات بسیار توانمند بود، آن چنان که معلم فارسی مدرسه سیاسی گاه تدریس ادبیات را به عهده او می گذاشت. پس از فارغ التحصیلی از مدرسه، به استخدام وزارت امورخارجه درآمد و برای ماموریت به پاریس اعزام شد.

پس از بازگشت به ایران که هم زمان با مشروطیت بود، به عنوان نویسنده و سردبیر با همکاری مرحوم «جهانگیرخان» و مرحوم «قاسم خان»، روزنامه معروف «صور اسرافیل» را منتشر کرد. جذاب ترين قسمت اين روزنامه يک ستون طنز بود که تحت عنوان «چرند و پرند» به قلم «علامه دهخدا» و با امضاي «دخو» نوشته مي شد. سبک نگارش اين ستون در ادب فارسي بي سابقه بود و مکتب جديدي را در عالم روزنامه نگاري و نثر معاصر فارسي پديد آورد.

پس از درگذشت «مظفرالدین‌شاه» و روی کار آمدن «محمدعلی میرزا» و مخالفت وی با مشروطیت و آزادی‌خواهان، به دستور وی مجلس به توپ بسته شد و جمعی از آزادی‌خواهان تبعید و دستگیر شدند و «دهخدا» که جزو گروه آزادی‌خواهان بود به پاریس تبعید شد. وی در آن جا و سپس در سوئیس هم برای انتشار مجدد روزنامه روزنامه صوراسرافیل اقدام کرد.

گذری به دنیای سیاست

پس از تبعید «محمدعلی میرزا»، «دهخدا» به ایران آمد و به عنوان نماینده به مجلس شورای ملی راه‌یافت. با آغاز جنگ جهانی مجلس نزدیک به سه سال تعطیل شد و به علت ضعف دولت اشغالگران روسی و انگلیسی از هر سو وارد ایران شدند، به همین خاطر »دهخدا« به یکی از روستاهای چهارمحال و بختیاری ایران رفت. پس از پایان جنگ به تهران بازگشت و از امور سیاسی کناره گرفت و به کارهای علمی و فرهنگی مشغول شد و تا پایان عمر به مطالعه و پژوهش ادامه داد و بزرگترین خدمت به زبان فارسی را در این دوران انجام داد.

بیشتر بخوانید: زبان فارسی را با‌ دهخدا بياموزيد

تالیف لغت نامه

مقدمات تألیف و سپس انتشار «لغت‌نامه دهخدا» از اواخر دهه ۱۳۰۰ هجری خورشیدی با مساعدت دولت فراهم شد و اولین قراردادها برای این منظور سال‌های ۱۳۱۳ و ۱۳۱۴ بین وزارت معارف و «دهخدا» منعقد شد. چاپ لغتنامه، نخست در سال 1319 در چاپخانه بانک ملی آغاز شد و یک جلد آن در 486 صفحه به چاپ رسید اما بعد از چندی متوقف شد و سپس لغتنامه توسط مجلس شورای ملی و بعد از رسیدن لغتنامه به دانشگاه تهران، چاپخانه دانشگاه عهده دار چاپ آن شد.

«علامه دهخدا» هفتم اسفند سال 1334 چشم از جهان فرو‌بست و  در ابن‌بابویه در مقبره خانوادگی مدفون گردید.

یادش مانا و نامش جاودان

خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا