تلاش اوکراین برای محاکمه پوتین
افزایش تلفات غیرنظامیان در اوکراین باعث شده تا این کشور به دنبال محاکمه پوتین به دلیل ارتکاب جنایت جنگی باشد
به گزارش «خبرکانادا» به نقل از «euronews» افزایش تعداد تلفات غیرنظامیان در اوکراین باعث شده است، بسیاری دولت این کشور و شخص ولادیمیر پوتین، رئیس دولت را به ارتکاب جنایات جنگی متهم کنند.
دولت اوکراین نیز با استناد به شواهد، جبهۀ جدیدی را برای مبارزه با کرملین باز کرده و به دنبال شکایت از روسیه در دیوان کیفری بین‌المللی مستقر در شهر لاهه هلند است.
ماه گذشته نیز دادستان دیوان کیفری بین‌المللی از آغاز تحقیقات دربارۀ احتمال وقوع جنایات جنگی در اوکراین خبر داد؛ اقدامی که مورد استقبال سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز قرار گرفت.
منظور از جنایات جنگی چیست؟
مطابق با قوانین بین‌المللی منظور از جنایات جنگی همه فعالیت‌هایی است که بگونه‌ای نقض قوانین جنگ محسوب می‌شود؛ چراکه به قول کمیته بین‌المللی صلیب سرخ «حتی جنگ نیز قوانینی دارد». این مقررات در معاهدات بین‌المللی مختلف از جمله کنوانسیون ژنو درج شده است.
از جمله اقداماتی که جنایات جنگی محسوب می‌شوند هدف قرار دادن «عمدی» غیرنظامیان مانند حمله به بیمارستان‌ها، مدارس یا بمباران شهرها، روستاها است.
بر اساس قوانین، نمی‌توان زیرساخت‌هایی را هدف قرار داد که وجود آنها برای بقای غیرنظامیان حیاتی است.
استفاده از برخی سلاح‌ها به دلیل رنج وحشتناکی که بوجود می‌آورند یا موجب کشتار انبوه می‌شوند نیز ممنوع است. حتی در میانۀ جنگ نیز باید مراقب بیماران و مجروحان بود و اسرای جنگ نیز دارای حقوق تعریف شده‌ای هستند.
جرایمی همچون قتل، تجاوز جنسی نیز «جنایت علیه بشریت» محسوب می‌شوند.
چگونه می‌توان جنایات جنگی را اثبات کرد؟
مارتی فلکس، مدیر دفتر حقوق بشر در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن می‌گوید: برای محاکمه افراد به اتهام جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت، ابتدا باید بتوان مسئولیت فردی او را اثبات کرد و نشان داد که او سیاست ارتکاب این جنایات را هدایت می‌کرده است. این کار بسیار دشوار است بویژه زمانی که با دولتی که آن فرد از آن برخاسته نیز (برای رسیدگی به این اتهام) همکاری نداشته باشید؛ مانند آنچه در موضوع روسیه صادق است.
باید توجه داشت که دیوان کیفری بین‌المللی افراد را محاکمه می‌کند و نه دولت‌ها را. به همین دلیل نمی‌توان روسیه را متهم کرد اما می‌توان ولادیمیر پوتین را نشانه رفت.
آیا می‌توان برای پوتین حکم بازداشت صادر کرد؟
به گفتۀ مارتی فلکس هر تعقیب کیفری مستلزم چندین مرحله است، از جمله جمع آوری شواهد فیزیکی، مصاحبه و جمع آوری شهادت شاهدان، همچنین جمع آوری اطلاعات زمینه‌ای و اسنادی که وضعیت ارتکاب جرم را توضیح می‌دهد.
پس از آنکه شواهد کافی برای اثبات اینکه جنایات وحشیانه‌ای در اوکراین روی داده جمع آوری شد، دادستان می‌تواند از دیوان کیفری بین‌المللی درخواست کند که حکم بازداشت پوتین صادر شود.
اما این تازه آغاز ماجراست؛ زیرا دیوان کیفری بین‌المللی بطور مستقل نیروی پلیس ندارد و برای بازداشت افراد به دولت‌های عضو متکی است.
در داخل روسیه نیز در حال حاضر امکان بازداشت پوتین یا رهبران ارشد این کشور وجود ندارد؛ مگر اینکه رژیم روسیه تغییر کند. اینکه پوتین توسط دولت خودش دستگیر شود، چندان قابل تصور نیست.
چقدر زمان مورد نیاز است تا سرانجام رئیس یک دولت محاکمه شود؟
حتی با وجود اثبات وقوع جنایات جنگی، تا زمانی که پوتین رئیس دولت است، کشاندن او مقابل قضات دیوان کیفری بین‌المللی برای محاکمه سخت خواهد بود.
پیش از این نیز اتهامات مشابهی علیه سران برخی کشورها مطرح شده بود اما هرگز امکان رسیدگی به این اتهامات در دیوان فراهم نشد بویژه آنکه حضور فیزیکی متهم در جلسات محاکمه مهم است ودیوان کیفری بین‌المللی کسی را به صورت غیابی محاکمه نمی‌کند.
بنابراین محاکمه پوتین و سایر مقامات ارشد نظامی و سیاسی روسیه یا هرگز ممکن نخواهند شد و یا احتمالا این کار سال‌ها طول می‌کشد.
خبرکانادا، مرجع اخبار روز سراسر کانادا